Reasürans Nedir?
Reasürans, bir sigorta şirketi tarafından reasürör adı verilen başka bir sigorta şirketinden veya birden fazla şirketten satın alınan bir sigorta poliçesidir. "Sigortacılar için sigorta" veya "zararı durdurma sigortası" olarak da adlandırılan bu sistem, temel olarak bir sigorta şirketinin (yani poliçeyi müşteriye gerçekten satan şirketin) riskinin ve mali yükünün bir kısmını daha pahalı talepler için dağıtmasının bir yoludur. Bu şekilde sigorta şirketi normalde sunamayacağı teminatı sunabilir.
Reasürans Süreci Nasıl İşler?
Olaylar kontrolden çıkarsa ve sigorta müşterisinin büyük ödemeleri alması gerekirse, reasürans, müşterinin sigorta şirketiyle mutabık kalınan limiti aşan zararları karşılar. Bu düzenleme yüzdeler veya katmanlar halinde oluşturulabilir ve maliyet, birden fazla reasürör aracılığıyla birden fazla reasürans politikasına veya yalnızca bir taneye dağıtılabilir.
Diyelim ki bir sigorta şirketi, müşterinin konut sigortası poliçesinde dolu fırtınası hasarı için pahalı teminat sağlamaktan endişe ediyor. Bir reasürörle bağlantı kurarak, kendilerinin (poliçeyi yazan sigorta şirketi veya "sedan" şirket) müşterilerinin ilk 100 milyon TL'lik hasar teminatını sağlayacağını ve geri kalanının reasürör tarafından karşılanacağını belirten bir anlaşma yapabilirler. Bu anlaşma sonucunda, reasürör müşterinin sedan şirkete ödediği primin belirli bir yüzdesini tahsil edecektir.
Eğer müşteri 150 milyon TL'lik dolu fırtınası hasarı için konut sigortası talebinde bulunursa, ilk 100 milyon TL sedan şirket tarafından karşılanacak ve geri kalan 50 milyon TL (ya da önceden kararlaştırılan yüzde) bir veya daha fazla reasürör tarafından karşılanacaktır. Bu sayede sigorta müşterisi tam teminata sahip olurken, sedan sigorta şirketi de bu hasarları öderken aldığı yardım sayesinde mali yıkımdan korunmuş olur.
Sigortacılıkta halefiyetin ne olduğunu öğrenmek ister misin? Halefiyet nedir başlıklı yazımızı okuyabilirsin.
Reasürans Türleri Nelerdir?
Reasürans söz konusu olduğunda birçok farklı düzenleme ve anlaşma türü mevcuttur. Bu türler genel olarak iki ana başlık altında değerlendirilir: İhtiyari (Seçimlik) Reasürans ve Otomatik Reasürans.
İhtiyari (Seçimlik) Reasürans
İhtiyari reasürans, bilinen en eski reasürans yöntemlerinden biridir ve sektöre önemli katkılar sağlar. Bu yöntemde, sedan şirketin işi reasüröre verip vermemekte, reasürör şirketin ise işi kabul edip etmemekte özgürlüğü vardır. Azami iyi niyet prensibinin geniş uygulama alanı bulduğu bir reasürans türüdür. Büyük riskli sigorta işlemlerinde ilave kapasite anlamına gelir ve sigorta şirketinin iş hacminin artmasını sağlar.
Otomatik Reasürans
Otomatik reasürans anlaşmaları genel olarak iki ana başlık altında değerlendirilir: Bölüşmeli (orantılı) reasürans ve bölüşmesiz (orantısız) reasürans anlaşmaları.
Bölüşmeli (Orantılı) Reasürans:
Bölüşmeli reasürans sisteminde, reasürör riziko ve prime aynı oranda iştirak eder. Her iki tarafın zorunlu kabulüne dayanır; yani herhangi bir tarafın işi almama veya işi vermeme şansı yoktur. Bu sistemde riski seçmek mümkün olmadığından reasürans şirketi, sigorta şirketinin genel politikasını kabul ederek işlem yürütür. Bölüşmeli reasüransın iki farklı uygulama şekli bulunur:
- Kotpar (Belirlenmiş Paylı) Anlaşmaları (Quota Share Agreements): Kotpar sisteminde, sedan tarafından düzenlenen poliçelere ait tüm riskler önceden belirlenmiş bir oran üzerinden reasüröre devredilir ve reasürör bunu kabul etmek zorundadır. Rizikoyu söz konusu oran dahilinde üstlenen reasürör, aynı oranda primi yasal komisyon düşüldükten sonra almaya hak kazanır. Dolu sigortası gibi yıldan yıla farklılık gösteren hasarların ortaya çıktığı sigorta branşlarında kullanılır. Sedan ve reasürör açısından ortak bir risk ve kazanç sistemi içerir.
- Eksedan (Aşkın Bedel) Anlaşmaları (Surplus Agreements): Eksedan anlaşmalarda, sadece önceden belirlenmiş limiti aşan kısımların devri yapılır. Her iki taraf bu devri yapmak ve almak ile yükümlüdür. Devredilen kısma ait prim ve riskler önceden belirlenen oran üzerinden geçerlilik kazanır.
Bölüşmesiz (Orantısız) Reasürans:
Bölüşmesiz reasürans anlaşmaları, sigorta bedelinden çok sigortalanmış risklerin uğrayabileceği hasarlarla ilgilidir. Sigorta şirketi ile reasürör arasında gerçekleşen paylaşımın hasarlara göre değişkenlik gösterdiği anlaşmalar bu kapsamdadır. Reasürör şirket, sadece reasüransa konu olan poliçenin hasarlanması sonrasında devreye girer. Reasüransa tabi olan poliçelerin uğrayabileceği hasarlarda, önceden üzerinde anlaşılmış bir tutarın veya oranın aşılması durumunda reasürör sorumluluğu başlar. Doğal afet benzeri büyük ve yıkıcı hasarlarda sedanı koruma altına alması bakımından önemli fonksiyonlara sahiptir. Bölüşmesiz reasüransın iki ayrı uygulama modeli bulunur:
- Hasar Fazlası Anlaşması: Bu modelde, belirli bir hasar tutarını aşan zararlar reasürör tarafından karşılanır.
- Hasar Oranı Fazlası Anlaşması: Bu modelde, belirli bir hasar oranını aşan zararlar reasürör tarafından karşılanır.
