Sigorta Sözlüğü

Akreditif

Akreditif, uluslararası ticarette kullanılan bir ödeme yöntemidir. Bu yöntemle alıcı ve satıcı arasındaki ticaret güvence altına alınır. Akreditif, alıcının bankası tarafından düzenlenir ve satıcıya, belirli şartların yerine getirilmesi halinde ödeme yapılacağını taahhüt eder. Akreditif, ihracatçı ve ithalatçı arasındaki ödeme riskini azaltır ve her iki tarafın da ticaretten kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlar.

Aktüer

Aktüer, sigorta ve finans sektöründe risk analizi yapan ve bu risklerin yönetilmesine yardımcı olan uzmandır. Matematiksel ve istatistiksel yöntemler kullanarak sigorta poliçeleri, emeklilik planları ve diğer finansal ürünlerin fiyatlandırılmasını ve rezerv hesaplamalarını yapar. Ayrıca risk değerlendirmesi, finansal projeksiyonlar ve raporlamalar gibi görevleri üstlenir. Aktüerler, sigorta şirketleri, emeklilik fonları, yatırım firmaları ve devlet kurumları gibi çeşitli sektörlerde çalışabilirler.

Beyan

Beyan, sigorta ettirenin sigorta sözleşmesi yapılırken sigorta şirketine verdiği bilgi ve açıklamaların tamamıdır. Beyan, sigortalanacak mal, hizmet veya kişinin durumu hakkında doğru ve eksiksiz bilgi sunulmasını kapsar. Bu bilgiler, sigorta poliçesinin şartlarının belirlenmesinde ve primlerin hesaplanmasında önemli rol oynar. Doğru ve tam beyan, sigorta şirketinin risk değerlendirmesi yapmasına ve uygun teminatları sunmasına olanak tanır. Eksik veya yanlış beyan, sigorta poliçesinin geçerliliğini etkileyebilir ve tazminat taleplerinin reddedilmesine yol açabilir.

Askın Sigorta

Poliçede yer alan sigorta bedelinin, sigorta konusunun gerçek değerinin üzerinde olması durumudur. Sigorta şirketi sigortanın temel prensibine göre tam ziya durumunda sigortaladığı değerin gerçek değerini yerine koymak ya da bedelini ödemekle yükümlü olduğundan poliçede yer alan sigorta bedelinin gerçek değerinden yüksek olmasının bir anlamı yoktur.

Asistans Hizmeti

Asistans hizmeti, bireylerin ve kurumların ihtiyaç duydukları anda çeşitli destek ve yardım hizmetlerinden yararlanmalarını sağlayan bir hizmet türüdür. Bu hizmetler, yol yardımı, sağlık danışmanlığı, seyahat desteği, acil durum yardımı, teknik destek ve daha birçok alanda sunulabilir. Asistans hizmetleri, müşterilerin karşılaştıkları sorunları hızlı ve etkili bir şekilde çözmelerine yardımcı olur ve genellikle sigorta poliçeleri kapsamında veya ayrı olarak sunulabilir. Bu hizmetler, müşteri memnuniyetini artırmayı ve beklenmedik durumlarla başa çıkmayı amaçlar.

Avarya

Avarya, deniz taşımacılığında gemi, yük veya sefer sırasında meydana gelen hasar ve kayıpların belirli kurallar çerçevesinde paylaşılmasını ifade eder. Avarya, genel avarya ve hususi avarya olmak üzere ikiye ayrılır. Genel avarya, gemiyi, yükü veya seferi kurtarmak amacıyla yapılan fedakarlıklar ve bunların sonucunda oluşan hasar ve kayıpların gemi sahibi, yük sahibi ve diğer ilgili taraflar arasında orantılı olarak paylaşılmasıdır. Hususi avarya ise geminin veya yükün zarar görmesi durumunda, bu zararın sadece ilgili tarafın kendisi tarafından karşılanmasıdır. Hususi avarya, yalnızca gemi veya yük sahibinin uğradığı hasar ve kayıpları kapsar ve diğer taraflara yayılmaz. Avarya, deniz ticaretinin önemli bir parçasıdır ve denizcilik sigortalarında önemli bir rol oynar.

Eksik Sigorta

Poliçe üzerinde yer alan sigorta bedelinin poliçeye konu kıymetin gerçek değerinin altında olması durumuna eksik sigorta denir. Sigortalı daha az prim ödemek ya da farkında olmadan sigortaya konu kıymetin değerini gerçek değerinden daha düşük bildirdiği durumlarda hasar ödemelerinde sigortacının eksik sigorta uygulamasına kalacaktır. Tam ziya hasarlarında sigortacı poliçede yazan sigorta bedeli kadar ödeme yapar, kısmı hasarlarda ise eksik sigorta bedelinin olması gereken sigorta bedeline oranlanmasıyla ortaya çıkan tutarı ödeyerek eksik sigorta uygulaması gerçekleştirmiş olacaktır.

Genel Şartlar

Sigorta sözleşmesinin (poliçenin) esaslarını içeren koşullardır. Teminatın kapsamı, istisnaları, sigortalının görev ve yükümlülükleri, primi ödeme esasları, anlaşmazlık halinde uygulanabilecek hükümler gibi hususlar genel şartlarda belirtilir.

Kloz

Sigorta genel şartlarına ilave olarak poliçeye ekli özel şarttır. Taraflar arasındaki sözleşmenin sınırlarını netleştirmek amacıyla kullanılmaktadır.

Lehdar

Sigorta poliçesinden faydalanan gerçek ya da tüzel kişidir. Lehdar sigorta sözleşmesine doğrudan taraf olabildiği gibi diğer bir kimsenin yapmış olduğu sözleşme ile de doğrudan veya dolaylı olarak sigorta poliçesinden yararlanabilir.

Mücbir Sebep

Deprem, yıldırım, kasırga gibi insan iradesi ve gücü ile önlenemeyen doğal afetler mücbir sebep olarak nitelendirilir.

Sigorta

Sözlük anlamıyla sigorta, önceden ödenen prim karşılığında, bir kimsenin ya da bir şeyin herhangi bir yönden ilerde karşılaşabileceği zararı gidermek için, bu işle uğraşan bir kuruluşla yapılan bağlantı sözleşmesidir. Sigorta, aynı türden risklerle karşı karşıya olan kişilerin ödedikleri primlerle riskin gerçekleşmesi sonucu zarara uğrayan kişinin zararını karşıladığı bir risk transfer sistemi olarak da tanımlanır.

Sigorta Poliçesi

Sigortalı ile sigortacı arasında mutabık kalınan sigorta sözleşmesinin yazılı ve yasal delilidir.

Sigorta Bedeli

Sigorta sözleşmesi (poliçesi) kapsamındaki bir tehlikenin gerçekleşmesi veya sigortalının üçüncü şahıslara karşı sorumlu olduğu durumlarda sigortacının imzaladığı sözleşme gereği ödemekle yükümlü olduğu azami bedeldir. Bu tür sözleşmeler tazminat esaslı poliçeler olarak adlandırılır.

Teminat

Sigorta poliçesine konu kıymetin kısmen veya tamamen hasarlanması durumunda, hasarın sigortalının genel prensipleri ve poliçe şartları çerçevesinde tazmin edileceği konusunda sigortacının sigortalıya vermiş olduğu garantidir.

Tenzili Muafiyet

Poliçe kapsamında meydana gelen bir hasarın belli bir miktarının (sigorta bedelinin veya hasarın bir yüzdesi ya da maktu bir bedel olabilir) sigortalı tarafından yüklenilmesini ifade eder.

Zorunlu Sigorta

Geçerli olan yasaların yaptırılmasını zorunlu kıldığı sigortalardır. Gerçek ya da tüzel kişilerin hareketleri ya da faaliyetleri nedeniyle üçüncü şahıslara karşı sorumluluklarının doğması halinde zarar gören üçüncü şahısların zararlarının tazmin edilmesini garanti altına almak üzere oluşturulmuş sigorta ürünleridir. Türkiye’de hali hazırda geçerli olan zorunlu sigortalar ; “Zorunlu Deprem Sigortası (Dask)”, "Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumlulık Sigortası (Trafik)", "Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası", "Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası", "Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası"dır.

Zeyilname

Poliçenin düzenlenmesinden sonra ortaya çıkan ihtiyaç ve talepler nedeniyle aynı poliçeye ek olarak düzenlenen yazılı belgedir.

Acente

Acente, sigorta şirketinin belirli bir bölge ve/veya iş türü itibariyle kendisini temsil etmeye yetkili kıldığı gerçek ya da tüzel kişiliktir.

Halefiyet ve Hakların Devri Prensibi

Sigortacının düzenlediği poliçeden sigortalıya tazminat ödemesinde bulunmasını takiben yaptığı ödeme tutarı kadar sigortalının haklarını devralması prensibidir.

Eşdeğer Parça

Eşdeğer parça, orijinal parça ile aynı işleve sahip fakat orijinal olmayan parçalardır.

Reasürans

Sigortacının, üstlendiği sorumluluğun bir kısmını veya tamamını, diğer bir sigortacıya devretmesi.

Tahkim

Sigorta sözleşmesine ilişkin anlaşmazlıklarda devreye giren bağımsız bir hakem.

Tam Ziya

Sigorta poliçesine konu kıymetin tamamen zayi olmasını ifade eden bir terimdir.

Trafik Garanti Fonu (Motorlu Taşıt Bürosu)

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası tabii motorlu araçların Kara Taşıtları Mali Sorumluluk sigortasının bulunmaması ya da yetersiz kalması nedeniyle mağdur duruma düşen trafik kazası kurbanlarının güvence altına alınmasını amaçlayan düzenleme olup yönetmeliğe göre Trafik Garanti Fonu’ndan karşılanabilecek giderler şu şekildedir;  

a. Kazayı yapan motorlu aracın saptanamaması durumunda zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında ödenecek tazminat tutarları ile tedavi giderleri, 
b. Zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmaksızın trafiğe çıkarılan motorlu aracın kişilere verdiği zararlar nedeniyle zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında ödenecek tazminat tutarları ile tedavi giderleri,  
c. Müsteşarlıkça asgari teminat tutarlarının artırılmasına rağmen zeyilname düzenlenmeyip eksik teminatlı kalan motorlu araçların kişilere vereceği zararlarda yürürlükte olan zorunlu mali sorumluluk sigortası tarifesindeki teminatlar ile poliçede belirtilen teminatlar arasındaki fark tutarındaki tazminat ve tedavi giderleri,  
d. Kanunun 107'nci maddesi uyarınca işletenin sorumluluğunun olmadığı hallerde, çalınmış veya gaspedilmiş motorlu aracın kişilere verdiği zararlar için zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında ödenecek tazminat ve tedavi giderleri,  
e. Yükümlü sigorta şirketinin iflası halinde zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında ödenmesi gerekli tazminat, tedavi ve hasar giderleri,  
f. Kanunun 105 inci maddesine göre motorlu yarışlarıyla ilgili yarış için bulunması gereken sigorta yapılmamışsa ve kazaya neden olan araç işleteninin zorunlu mali sorumluluk sigortası da yoksa kazaya neden olan motorlu aracın kişilere verdiği zararlar için ödenecek tazminat ve tedavi giderleri,  
g. Kanunun 105 inci maddesine göre esasları Bakanlıkça belirlenen zorunlu mali sorumluluk sigortası yapmakla yükümlü motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan kişilere bırakılan motorlu aracın kişilere verdiği zararlar için ödenecek tazminat ve tedavi giderleri,  
h. Tazminat, tedavi gideri ve hasar ödemelerinin gerçekleşmesiyle ilgili her türlü giderler,  
i. Fona karşı açılan veya fonun açtığı davalara ilişkin giderler, 
j. Fonun personel ve diğer cari giderleri.  

Ayrıca, üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına acil olarak götürülen trafik kazası geçirmiş kişilere Sağlık Bakanlığı tarifesi uygulanarak verilen hizmet bedelinin yükümlü sigorta şirketi tarafından verilen teminat tutarını aşan kısmı da fon tarafından ödenir.